Temel Osmanlıca dersleri – 5

Selamunaleyküm sevgili okur!

Teneffüs bitti, okul vakti! Herkesin okula karşı hissettikleri farklıdır. Misal ben ‘okulu seven’ insanlardanım. Aslına bakarsanız, tatilde okulu özleyen, okul başlayınca da tatili özleyenlerdenim 🙂
Mis gibi taptaze bir döneme başlarken, güzel hedefler belirlesek kendimize ne de güzel olur değil mi? Bu yeni dönemde kendimizi geliştirmek, imanımızı tahkikîleştirmek ve Osmanlıca’yı öğrenmiş olmak duasıyla derslerimize devam edelim, haydi Bismillah!

* Bağlaç olan ki, kef harfine birleşik he okutucusuyla gösterilir (كه). Osmanlıca’da “ki” birleşik yazılır. Dolayısıyla “dedi ki” yazarken ki’yi ayırmanıza gerek yok. Oh ne rahatlık! 🙂

 ديديكه    حالبوكه    شويله كه     ناصلكه     بلكه

Belki          Nasıl ki           Şöyle ki            Hâlbuki          Dedi ki

 

* Kaf-ı Farisi (gaf, gef), Türkçe ve Farsça kelimelerdeki “ge” harfidir. Bazı kaynaklarda kef harfi üzerine bir çizgi şeklinde (گ) görülebilen bu harfi, el yazısında geçtiği şekilde normal kef harfi gibi göstermeyi tercih ettik.

كويا        كزركاه        كونش      كوز     کيت

Git            Göz             Güneş              Güzergâh              Güya    

* Kaf-ı Nuni (naf, nef) harfi Türkçe’ye mahsus bir harftir. Bu harf de bazı kaynaklarda kef harfi üzerine üç nokta ile gösterilmektedir. Bazı özel kelimelerde kullanılan bu harf “ne” olarak telaffuz edilir. Dört farklı yerde kullanılan bu harfin kullanım alanları şunlardır:

1) İkinci tekil şahsın, mülkiyet (iyelik) ve fiil (şahıs) eklerinde kullanılır.

(Mülkiyet eki)

چایك     باجيك    قيزك     باباك

Baban         Kızın          Bacın          Çayın    

 

(Fiil eki)  

آرارسك     يازدك       صوردك    كوردك

Gördün          Sordun               Yazdın           Ararsın  

Osmanlıca’nın güzelliklerinden birisi de şudur ki; Latin alfabesiyle “Kitabını verir misin?” gibi bir soru yazıldığında soruda kastedilen kişi 2. tekil şahıs mı yoksa 3. tekil şahıs mı anlaşılamıyor. Senin mi, onun mu belli değildir. Bu meseleye daha geniş bir açıdan bakarsak resmi evraklarda kullanılan bu gibi ifadeler pek çok karışıklığa neden olacaktır. Osmanlıca’da ise buna benzer bütün yazılı ifadeleri birbirinden ayırt etmek mümkündür. Ona göre değerini bilin 😉

 

2) İkinci çoğul şahısların mülkiyet(iyelik) ve fiil(şahıs) eklerinde:

(Mülkiyet eki)

قاپیكز         قلمكز        أويكز     آديكز

Adınız           Eviniz             Kaleminiz          Kapınız  

 

(Fiil eki)

آتيكز       كوروكز        قوشيكز     اوقوييكز

Okuyunuz             Koşunuz           Görünüz          Atınız    

 

3) Herhangi bir kelimenin tamlama ve ilgi eklerinde:  

أوك ايچريسی     قاپونك قولى      كيشينك ايشى

Kişinin işi                       Kapının kolu                 Evin içerisi

 باشمك تاجى       اونك اوغلى      آغاجك باشى

Ağacın başı                      Onun oğlu                   Başımın tacı

يولك باشى        کوزك نورى      اوزومك چوپی

Üzümün çöpü                      Gözün nuru                Yolun başı     

كيجه نك  ياريسى 

Gecenin yarısı

 

4) Bazı özel Türkçe kelimelerde

   شوكا     اوكا    أوكجه    بيك      أك

   En              Bin          Önce         Ona          Şuna

چكه     كوكل        دكز     صوكره     ياكليش

Yanlış            Sonra            Deniz           Gönül         Çene

 

Hadi yine iyisiniz bu ay ödev vermedim 😉

 

Cihander.org sitesinden yararlanılmıştır.

 

İlk yorumu siz yazın

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın:

E-Posta adresiniz kesinlikle gizli kalacaktır.


*