Yönetim işleriyle uğraşan herkes duymuştur muhakkak: “Ölçemediğiniz şeyi yönetemezsiniz”. Yönetilmesi istenen şey kâr maksadıyla kurulmuş ticarî bir şirketse, problem yok.
Ölçmeli, biçmeli ve öyle yönetmeli şirketi. İş planları yapılırken ve çalışanlara perfomans hedefleri tayin edilirken hedeflerin; belirli (Spesific), ölçülebilir (Measurable), kabul edilen(Accepted), makul(Realistic) ve zamanlanabilir(Timely) olmasının yönetilebilirlik açısından sağlıklı olacağını salık veriyor uzmanlar. İngilizce karşılıklarının baş harflerini yanyana getirdiğimizde “SMART” kelimesi elde ediliyor ki, bu, dilimize “akıllı, zeki” diye çevirebileceğimiz İngilizce bir kelime oluyor.
Ölçülebilir olan hedeflerin değerlendirilmesi kolaylaşır. Janjanlı grafiklerin içerisinde bir renk ve yerli yersiz kullanılan yüzdeli ifadelerin yanında bir rakam olarak durup, dönem sonu raporlarını süslerler. Bu ölçülere göre kurumlara ve kişilere “başarılı” veya “başarısız” diyebiliyoruz. Başarılı olanlar bunun karşılığını terfî veya maddî bir ücret ile alırlar. Ulaşılabilecek makamlar bellidir ve o makamlara ulaşmak için yapılması gerekenler de bilinir. Yöneticileri, hedefleri SMART’an çalışanların nefislerini ŞIMART’ırlar. Aynı makama genelde birden fazla talip çıkar ve rekabet ortamı oluşur.
Ölçmek, bir etiket yapıştırmak, bir kalıba koymak, yani kısaca sayısallaştırmak, sayısallaştırılan şeyi yönetilebilir bir forma sokarak siyasetin nesnesi haline getirmektir ve onun için bir taraf belirtmektir. Sözleri Bülent Ortaçgil’e ait olan “Beni Kategorize Etme” şarkısını ben yazmış olsam, sonuna “sayısallaştırma beni, siyasallaştırma” dizesini de eklerdim. Özellikle şu kısmına:
“…
Matematikleştirme beni
Çarpma, bölme
Toplama, çıkartma
Beni hesaplaştırma
Sayısallaştırma beni, siyasallaştırma
Mekanikleştirme beni
Otomatikleştirme
Beni yarıştırma onla, bunla
Karşılaştırma
…”
Soyut kavramlar söz konusu olduğunda, sayısal büyüklüklerin ölçü olarak kullanılması yanlış olur. Sevginin veya nefretin büyüklüğü nasıl ölçülür mesela? Ancak bu duyguların kişilere yaptırdığı fiillerin ölçüsüyle bağdaştırarak aşağı yukarı bir fikir sahibi olabiliyoruz. İslam dininde manevî makamlar, sevaplar ve günahlar kesin bir ölçü ile ifade edilmemiştir. Hiçbir günahı küçümsememek gerekir, çünkü “her bir günah içerisinde küfre gidecek bir yol vardır”. Hiçbir iyiliği de aynı şekilde küçümsememek gerekir, Allah’ın rızasını kazandıran amelin tam olarak hangisi olduğunu bilemeyiz.
İnsanlar içinde “veli”ler gizlenmiştir. Kadir Gecesi mübarek Ramazan Ayı içerisindedir, ancak günü kesin olarak belirtilmemiştir. Cuma gününde duaların kabul edildiği bir saat vardır, gün içerisinde tam olarak hangi saatte olduğu belirtilmemiştir. Hangi ibadetin sevabının tam olarak ne kadar olduğu konusunda kesin bir ölçü verilmemiş, ancak akla yaklaştırmak, az mı, çok mu olduğunu belirtmek veya teşvik etmek için bazı ifadeler kullanılmıştır. Kesin ve nesnel bir metrik kullanılmadığı için mü’minler sürekli olarak “havf ve reca” ortasında olurlar. Bir yandan yaptıkları ibadetlerin kabulü noktasında ümitli olup bu ümit ile şevkleri artmakta, bir yandan da “ya kabul olmadıysa!” endişesi ile gurura ve fahre düşmeden, Allah’a sığınarak ibadet etmektedirler. Aynı şekilde rahmet hazinesinden geldiği fark edilen bir bereket olduğunda “saymayın ve ölçmeyin” derler. Sayıldığı anda o bereketin kesildiğine dair pek çok hikâye vardır. Buradaki sır, gelen nimetin doğrudan Mün’im-i Hakikî’den geldiğini hissetmektir. Kur’ân’ın ifadesiyle o rızıklar “min haysu la yehtasib”, yani hesap edilmediği yerden gelirler. Ne vakit o bereket, matematiksel alana çekilip hesap edilebilir hale gelse, sırları kaybolur.
Bilinmeyenin gizemi ve heyecanı bambaşkadır. Dinimiz, zihinlerin sürekli olarak uyanık kalıp gaflete dalmaması, ihlâsın devam etmesi ve artan bir şevk ve merakla ibadetlerin yerine getirilmesi için bazı şeyleri müphem bırakmıştır. Bir illüzyon gösterisinden önce illüzyonist, yapacağı gösterinin sırrını anlatsa herhalde seyircileri de kalmayacaktır. Yani insanlara düşen vazifesini yapıp tevekkül etmek ve vazife-i İlahî’ye karışmayarak neticeyi Allah’tan beklemektir. Nur mesleğinde ilerleyenlerin uyması gereken ihlâs düsturlarından biri de budur.
Hizmet, maddî imkânlarla daha geniş alana yayılabiliyorsa da, maddî imkânların bulunması şart değildir. Maddî imkânlar arttıkça hesap kitap artar velâkin, “hesap” işleri, kitap işlerinin önüne geçmeye başlar. Yapılan hizmetler ölçülmeye başlayınca ihlâs sırrı zedelenir, “Kutub” yetiştiren bir cemaat iken kutuplaşan bir cemaate dönüşüm gerçekleşir, ki son derece tehlikelidir! Allah isterse en geniş imkânları, hiç hesapta olmadığı halde hizmette kullanılmak üzere gönderebilir veya var olan imkânları imtihan sırrıyla bir anda kaybettirebilir. Risale-i Nur hizmetinde kitap basım işini hesap-kitap mihengiyle değerlendirip, “bu güzel hakikatleri sadece benim gibi düşünenler bassın” denilmez ve bu konuda yasal düzenlemelerin çıkması için katkıda bulunulmaz. Aslolan hakikatlerin intişarı ise, intişar hizmetine ne kadar yardımcı çıkarsa sevinilir. Nitekim neşriyat hizmetini belli bir zümreye hasretmek düşüncesi, dayatılmış bir metinle karşılaşmak gibi bir netice verdi ve haklı bir hukuk mücadelesi sonucunda aslına uygun basmak kaydıyla isteyen herkesin basım için bandrol alabildiği şekle getirildi.
Allah, bu konuda emeği geçen herkesten razı olsun, devletin kurumlarının da Risale-i Nur eserlerini aslına sadık kalarak basmasını nasip etsin.
İlk yorumu siz yazın