Menderes neden idam edildi?

Demokrasi şehidi Menderes’in, darbecilerin eline koz veren ve kendisini idam etmelerine bahane olan açıklamalarını, sözlerini tarihçi yazar Mustafa Armağan derlemişti. Menderes’i idama götüren bu eleştirilerinde, İsmet İnönü, Mustafa Kemal ve İttihat Terakki dönemlerini kapsayan önemli vurgulamalar mevcut.

Menderes’in Mustafa Kemal hakkındaki şu cesur sözleri de meraka değerdir: “İstiklal Savaşı diyorsunuz. Pek âlâ üç ayda bitebilirdi. Bunun yıllarca uzatılmasında Mustafa Kemal’in ihtirası sebeptir”

5

Şimdi bile hiçbir siyasetçinin cesaret edemediği, Menderes’i idama götüren 10 önemli açıklamasını vicdanlara sunuyoruz…

1) “İsmet Paşa, kendi zamanında, ‘Ben memleketi idare ediyordum’ diyor. O devirde bu memleketi çocuklar da idare ederdi. Çünkü herkesi susturmuş, bir tek kendisi konuşuyordu, memleketi de böyle idare etti ve bu memleket seneler senesi olduğu yerde saydı.”

2) “Uzun seneler bir fetih hakkı olarak bu memlekete sahip oldukları zannında olanlar, hayatlarının ileri devresinde ruhlarına girmiş olan bu kanaati değiştirmek imkânını bulamazlar. Kendileri, Allah tarafından memur olunmuş insanlardır! Telakkileri böyledir.”

3) “Bütün seçimlerde mağlup olurlar, yine de memleket bizimledir, derler. Hükümet işlerinde şimdiye kadar hiçbir muvaffakiyet göstermemişlerdir. Gölge etmesinler, biz başka ihsan istemiyoruz.”

4) “1946 Türkiye’si ile 1954 Türkiye’si arasında asır farkı değil, çağ farkı vardır.”

5) “Siz bu rejimi devraldığınız zaman darağaçları kurdunuz, o (İnönü) zannınca bu memleketin sahibidir. Tek başına memlekete tesahüb ediyor (sahip çıkıyor) ve tek başına bu memleket hakkında konuşuyor. Bunu, bu hakkı nereden alıyor? Biz sizin gibi istila veya fetih hakkına dayanarak mı geldik bu iktidara?”

6) “(İsmet Paşa) 1946’da kendisinin mebus seçilmediğini bilmiyor muydu? 4 yıl gayri meşru devlet reisliği (Cumhurbaşkanlığı) yaptığını İsmet Paşa bilmiyor mu? Vatandaşların haklarını iptal etmek yolunda bizzat emirler vermemiş miydi? İsmet Paşa milletvekillerini takip etmek için bütün milletvekillerinin peşlerine hafiyeler koymamış mıdır?”

7) “Bu memleketteki zulüm devri İsmet Paşa ile onun iktidardan düşmesiyle kapanmıştır. (İsmet Paşa) hırsı için bu memleketi bir baştan öte başa ateşe vermek isteyen adamdır. Paşa yeter artık! Bu memleketi bizim gibi memleketin içinden gelmiş olan insanlar idare etsin!”

8) “Atatürk demokratik inkılâbı tahakkuk ettirmemiştir (gerçekleştirmemiştir), yarıda bırakmıştır.”

9) “Millete mal olmuş inkılâpları muhafaza edeceğiz, millete mal olmamış inkılâpları tasfiye edeceğiz.” (Nitekim Arapça ezan yasağı millete mal olmamış inkılâplardan olduğu için kaldırılmıştır.)

10) “Türk milleti Müslüman’dır ve Müslüman kalacaktır. Bu memlekette din hürriyetine tecavüz etmek kimsenin haddi değildir. Hakiki mümin ve samimi Müslüman olanlar din hürriyetinden tamamen emin olabilirler.”

56

İDAM KARARI:

“Yüksek Adalet Divanınca Verilen Ölüm Cezaları Hakkında Milli Birlik Komitesi Kararı” başlıklı karar metni şu şekilde:

“Milli Birlik Komitesi 15 Eylül 1961 Cuma günü saat 18.00’de Devlet ve Milli Birlik Komitesi Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel’in başkanlığında toplanarak Yüksek Adalet Divanı’nca verilen ölüm cezalarını havi dosyayı 12/6/1960 tarih ve 1 sayılı Anayasa’nın 6’ncı maddesi gereğince tetkik etmiştir. Yüksek Adalet Divanı’nca ve ittifakla ölüm cezasına çarptırılan sakıt Reisicumhur Celal Bayar, sakıt Başbakan Adnan Menderes, sakıt Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve sakıt Maliye Bakanı Hasan Polatkan’ın ölüm cezalarını tasdik etmiş ve ancak bunlardan Celâl Bayar’ın 65 yaşını bitirmiş olması dolayısıyla ölüm cezasını müebbet ağır hapse tahvil eylemiştir. Keza diğer ekseriyetle ölüm cezasına çarptırılan Refik Koraltan, Agâh Erozan, İbrahim Kirazoğlu, Ahmet Hamdi Sancar, Nusret Kirişçioğlu, Bahadır Dülger, Emin Kalafat, Baha Akşit, Osman Kavrakoğlu, Zeki Er ataman ve Rüştü Erdelhün’ün cezalarını da müebbet ağır hapse çevirmiştir. 15/9/1961.”

 

İlk yorumu siz yazın

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın:

E-Posta adresiniz kesinlikle gizli kalacaktır.


*