Hayvandan demokrat olur mu, demeyin

BBC Future’da yer alan habere göre, hayvanlar da insanlar gibi kolektif kararlar alabiliyorlar. Onlar liderlerini seçimle iş başına getirmiyorlar, ama nerede yaşayacaklarına, nerede otlanacaklarına dair kararları grup halinde alıyorlar.

Bazı hayvan gruplarının karar alma işinin sayı çokluğuna göre yapıldığı kaydedilen haberde, bal arılarından örnek verilmiş. Balarısı kolonilerinin ilkbaharın sonlarına doğru yuvalarına sığmayacak kadar kalabalıklaştığı belirtilen haberde şu bilgilere yer verilmiş: “Kraliçe arı işçi arıların yarısını alarak yeni bir yer bulmak için yuvayı terk eder, diğer arılar da yeni kraliçe arıyla kalır. Ayrılan grup üyeleri geçici bir yer bulup uygun yuva arayışına çıkarlar. Daha sonra keşifçi arılar buldukları alanı yaptıkları danslarla tarif ederler. Günler geçtikçe yavaş yavaş uzlaşma oluştuğu görülür; fazla destek görmeyen yerler için kampanya yürütmekten vazgeçilir; ya danslarını bırakarak ya da koreografilerini daha popüler yerleri onaylayacak şekilde değiştirirler. Yani arılar işin çok sayıda bireye dağılması sayesinde karmaşık kararlar verebiliyor. Böylece tek tek izci arılara düşen bilişsel çaba tüm topluluğun verdiği kararın küçük bir bölümüne tekabül ediyor.”

Gruptaki her üye oy hakkına sahip

Haberde demokrasi ile iş gören hayvanlara verilen örneklerden bir diğeri de Endonezya’daki ormanlarda yaşayan ve meyveyle beslenen makak maymunları. Habere göre meyve ağaçlarının bulunduğu yeni alanları gruba önermek isteyen maymunlar o yönde birkaç adım yürüyerek dönüp grup üyelerine bakıyor ve onu takip etmek isteyenler ona doğru yöneliyor. Başka maymunlar da kendi önerileri doğrultusunda yürüyor ve oy çokluğuyla bir karar veriliyor.

Yalnızca dişi mandalar söz hakkına sahip

05

 

Afrika mandalarında ise tipik bir davranış uzmanların dikkatini çekmiş. Mandalar otlama sonrasında bir alanda yatıp dinlenirken dişiler ayağa kalkıp biraz hareket ederek yerlerine çöküyormuş. Önce bacaklarını gerdikleri sanılmış, fakat dikkatle izlenince geri çökmeden önce belli bir hareket yaptıkları, bir yöne doğru dikkatle baktıkları görülmüş. Bu kalkıp bakma ve geri yatma hareketi bir saat boyunca tekrarlanıyormuş. Sürü daha sonra harekete geçtiğinde hepsinin aynı yöne gittiği görülmüş. Yani mandalar aslında tek tek kalkıp gitmek istedikleri yöne doğru bakarak oy kullanıyorlar ve çoğunluğun kararına göre harekete geçiyorlarmış. İki farklı yön eşit sayıda oy aldığında ise sürü gece ikiye bölünüyor, farklı yönlerde otluyor ve sabah tekrar birleşiyormuş.

Yani demokrasi sadece insana özgü bir olgu değildir.

Kaynak: Yeni Asya Gazetesi Nisan 2015

İlk yorumu siz yazın

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın:

E-Posta adresiniz kesinlikle gizli kalacaktır.


*