100 kişiye, “uzun zamandır görmediğiniz bir kişiyle karşılaştığınızda ona söylediğiniz sözlerden biri ne olur” diye sorsam, popüler cevaplar neler olurdu?
-Büyümüşsün?
-Aaa hiç değişmemişsin?
-Yaa zaman seni çok değiştirmiş?
Ben bu gibi cümlelerin popüler olacağını tahmin ediyorum ve değişmek konusu üzerine kafa yoruyorum. Geçenlerde bir arkadaşımın tavsiyesiyle Özkan Öze’nin Çaylak ile Filozof serisini okuyordum. Kitapta, Theseus’un Gemisi adlı paradoksu anlatmış yazar.
Bir Yunan efsanesine göre, Theseus’un Gemisi savaştan döndükten sonra, bir zafer anıtı gibi saklanmak istenmiş. Atina’da uzun yıllar koruma altında olan gemi, zaman geçtikçe yıpranmaya başlamış ve çürüyen parçalar teker teker yenileriyle değiştirilmiş. Bir süre sonra fark etmişler ki geminin bütün parçaları değişmiş. Ve akıllarda bir soru belirmiş:
Parçaları tamamen değişmiş olan bu gemi, hâlâ Theseus’un Gemisi mi?
Bir yanda Aristo; yenilenen geminin hâlâ aynı amaç için orada olduğunu ve geminin şekilsel olarak hiç değişmediğini savunup, “Evet bu gemi Theseus’un Gemisi’dir” demiş.
Diğer yanda, öğretilerinden biri “Aynı ırmaklara girenlerin üzerinden farklı sular akar” olan Herakleitos; dünyada sürekli bir değişimin olduğunu, hiçbir şeyin aynı kalamayacağını ve bu yüzden Theseus’un Gemisi’nin limana geldikten sonraki günden itibaren farklı bir gemi olduğunu söylemiş.
Hücrelerimizin yaklaşık 6 ayda bir tamamen yenileniyor olduğunu düşünerek ve Herakleitos’u arkamıza alarak, “evet, zaman bizi değiştiriyor” diyebiliriz. Hatta sadece hücre bazında değil, yeni bilgiler öğrendikçe, yeni yerler gördükçe, deneyimlediklerimizle her an benliğimiz değişiyor. Fakat geçen zaman içinde aynı kalan şeyler yok mu? Bazı huylarımız ya da davranışlarımız 7’den 70’e aynı kalmıyor mu? Beni ben yapan bir nokta, doğumumdan ölümüme kadar değişmeyecek bir özellik yok mu? Aristo olsa, “Var” derdi. Siz ne dersiniz?
İlk yorumu siz yazın