Kur’ân nedir, tarifi nasıldır?

Kur’ân nedir, tarifi nasıldır?

Elcevap: On Dokuzuncu Söz’de beyan edildiği ve sair Sözlerde ispat edildiği gibi,

Kur’ân:

• şu kitab-ı kebîr-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi;
• ve âyât-ı tekvîniyeyi okuyan mütenevvi dillerinin tercüman-ı ebedîsi;
• ve şu âlem-i gayb ve şehadet kitabının müfessiri;
• ve zeminde ve gökte gizli esma-i İlâhiyenin manevî hazinelerinin keşşafı;
• ve sutûr-u hâdisatın altında muzmer hakaikın miftahı;
• ve âlem-i şehadette âlem-i gaybın lisanı;
• ve şu âlem-i şehadet perdesi arkasında olan âlem-i gayb cihetinden gelen iltifatat-ı ebediye-i Rahmaniye ve hitabat-ı ezeliye-i Sübhaniyenin hazinesi;
• ve şu İslâmiyet âlem-i manevîsinin güneşi, temeli, hendesesi;
• ve avalim-i uhreviyenin mukaddes haritası;
• ve zat ve sıfât ve esma ve şuun-u İlâhiyenin kavl-i şârihi, tefsir-i vâzıhı, bürhan-ı kàtıı, tercüman-ı sâtıı;
• ve şu âlem-i insaniyetin mürebbîsi;
• ve insaniyet-i kübra olan İslâmiyet’in mâ ve ziyası;
• ve nev-i beşerin hikmet-i hakikiyesi;
• ve insaniyeti saadete sevk eden hakikî mürşidi ve hâdîsi;
• ve insana hem bir kitab-ı şeriat, hem bir kitab-ı dua, hem bir kitab-ı hikmet, hem bir kitab-ı ubudiyet, hem bir kitab-ı emir ve davet, hem bir kitab-ı zikir, hem bir kitab-ı fikir, hem bütün insanın bütün hâcât-ı maneviyesine merci olacak çok kitapları tazammun eden tek, câmi’ bir kitab-ı mukaddestir.
• Hem bütün evliya ve sıddıkîn ve urefa ve muhakkikînin muhtelif meşreblerine ve ayrı ayrı mesleklerine, her birindeki meşrebin mezakına lâyık ve o meşrebi tenvir edecek ve her bir mesleğin mesakına muvafık ve onu tasvir edecek birer risale ibraz eden mukaddes bir kütüphane hükmünde bir kitab-ı semavîdir.

Sözler, Y.A.N., Lugatçeli, İstanbul-2020, s. 409

Lügatçe:
avalim-i uhreviye: ahiret âlemleri.
âyât-ı tekvîniye: kâinatta Allah’ın varlığına işaret eden deliller.
bürhan-ı kàtı: kesin delil.
hâdî: hidayet veren, doğru yola ulaştıran.
hendese: geometri; bir şeyi sınırlayan, kuşatan şekil, ölçü.
kavl-i şârih: açıklayıcı söz.
kitab-ı ubudiyet: kulluk kitabı.
mâ: su.
mesak: ileri sürdüğü, sevk ettiği hedef.
mezak: zevk.
miftah: anahtar.
muzmer: gizli, örtülü.
sutûr-u hâdisat: mana ifade eden yazılı satırlara benzeyen olaylar.
tercüman-ı sâtı’: parlak tercüman.
tercüme-i ezeliyesi: ezelî açıklayıcı.
şuun-u İlâhiye: Cenab-ı Hakkın fiilleri ve işleri.
ziya: ışık.

Kur’ân, şu kitab-ı kebîr-i kâinatın bir tercüme-i ezeliyesi ve âyât-ı tekvîniyeyi okuyan mütenevvi dillerinin tercüman-ı ebedîsi…