Ey kendini insan bilen insan! Kendini oku

Ey kendini insan bilen insan! Kendini oku. Yoksa, hayvan ve câmid hükmünde insan olmak ihtimali var.

İnsan üç cihetle esma-i İlâhiyeye bir âyinedir:

Birinci vecih: Gecede zulümat, nasıl nuru gösterir; öyle de, insan zaaf ve acziyle, fakr ve hâcâtıyla, naks ve kusuruyla bir Kadîr-i Zülcelâl’in kudretini, kuvvetini, gınâsını, rahmetini bildiriyor ve hakeza, pek çok evsaf-ı İlâhiyeye bu suretle âyinedarlık ediyor. Hatta hadsiz aczinde ve nihayetsiz zaafında, hadsiz a’dâsına karşı bir nokta-i istinad aramakla, vicdan, daima Vacibü’l-Vücud’a bakar. Hem nihayetsiz fakrında, nihayetsiz hâcâtı içinde, nihayetsiz maksatlara karşı bir nokta-i istimdad aramaya mecbur olduğundan, vicdan, daima o noktadan bir Ganiyy-i Rahîm’in dergâhına dayanır, dua ile el açar. Demek, her vicdanda şu nokta-i istinad ve nokta-i istimdad cihetinde iki küçük pencere Kadîr-i Rahîm’in bârgâh-ı rahmetine açılır; her vakit onunla bakabilir.

İkinci vecih âyinedarlık ise: İnsana verilen numuneler nev’inden cüz’î ilim, kudret, basar, sem’, malikiyet, hâkimiyet gibi cüz’iyat ile, Kâinat Malikinin ilmine ve kudretine, basarına, sem’ine, hâkimiyet-i rububiyetine âyinedarlık eder; onları anlar, bildirir. Meselâ, ben nasıl bu evi yaptım ve yapmasını biliyorum ve görüyorum ve onun malikiyim ve idare ediyorum; öyle de, şu koca kâinat sarayının bir ustası var, o usta onu bilir, görür, yapar, idare eder ve hakeza…

Üçüncü vecih âyinedarlık ise: İnsan, üstünde nakışları görünen esma-i İlâhiyeye âyinedarlık eder. Otuz İkinci Söz’ün Üçüncü Mevkıfının başında bir nebze izah edilen, insanın mahiyet-i câmiasında nakışları zâhir olan yetmişten ziyade esma vardır. Meselâ, yaratılışından Sâni, Hâlık ismini ve hüsn-ü takviminden Rahman ve Rahîm isimlerini ve hüsn-ü terbiyesinden Kerîm, Latîf isimlerini ve hakeza, bütün a’zâ ve alâtı ile, cihazat ve cevârihi ile, letaif ve maneviyatı ile, havâs ve hissiyatı ile ayrı ayrı esmanın ayrı ayrı nakışlarını gösteriyor.

Demek, nasıl esmada bir İsm-i A’zam var; öyle de, o esmanın nukuşunda dahi bir nakş-ı a’zam var ki, o da insandır.

Ey kendini insan bilen insan! Kendini oku. Yoksa, hayvan ve câmid hükmünde insan olmak ihtimali var.

Sözler, Yeni Asya Neşriyat,
Lugatçeli, İstanbul-2020, s. 

Risale-i Nur Külliyatı’ndan metnin devamını okumak için tıklayınız.

Lügatçe:
a’dâ: düşmanlar.
cevârih: insanın organları; el, ayak gibi vücut âzâları.
esma-i İlâhiye: Allah’ın isimleri.
evsaf-ı İlâhiye: Allah’ın sıfatları.
gınâ: zenginlik.
hâcât: ihtiyaçlar.
hüsn-ü takvim: yaratılışın en güzel şekilde ve tam kıvamda oluşu.
naks: noksan, eksiklik.
nokta-i istimdad: yardım dileme noktası.
nokta-i istinad: dayanak noktası.
Vacibü’l-Vücud: varlığı zarurî ve zatî olan; varlığı başkasının varlığına bağlı olmayıp, kendinden olup ezelî ve ebedî olan Allah.
zulümat: karanlık.