Ne Amerikan tavukları kadar gereksiz ne de hayatınızı kurtaracak kadar gerekli bilgiler…
Bergeron – Findeisen Teorisi
(Bulut tohumlama)
Eskiden insanlar sabah yataktan kalktıklarında, dışarda havanın nasıl olacağını merak ederlerdi. Havaya bakarak tahminlerde bulunurlardı. “Yağmur var mı? Sis? Belki kar?..” İnsanlar her zaman hava durumunu tahmin etmeye çalıştılar. Zaman geçtikçe hava tahminleri ile ilgili bir çok icadlar yapıldı. İnsanlar “Yarın hava nasıl olacak?” sorusunun cevabını, tahminî olarak 1 gün öncesinden öğrenebilmeye başladı. Bilim insanları durmadılar, hava olayları ile ilgili pek çok yeni fikir atıldı ortaya. O çılgın fikirlerden bir tanesi de bir grup bulut fizikçisinden geldi. Bunlar havayı tahmin etmek yerine havayı kontrol etme konusuyla ilgileniyorlardı ve zamanla havayı değiştirmenin yolunu buldular. Bulut fizikçileri bu hava durumunu değiştirme teknolojisine “Bulut Tohumlama” adını verdiler.
Bulut tohumlama, Bergeron – Findeisen teorisi diye adlandırılan, bulutta yağmur damlası oluşturma fikri üzerine ortaya çıkmıştı. Böyle bir şey olabilir miydi? Evet, ama şartlarının sağlanması lazımdı.
Bulut Tohumlama, mevcut olan buluttan insan müdahalesi ile yağış elde etme yöntemidir. Bu yöntemler ikiye ayrılır: 1.Tohumları (sunî yoğunlaşma çekirdekleri veya parçacıkları) gökyüzüne fırlatan büyük jeneratörler kullanmak. 2.Tohumları (sunî yoğunlaşma çekirdekleri veya parçacıkları) yukarıdan uçakla bırakmak. Bu işlem, genellikle uçakla yukarıdan bırakılarak yapılmaktadır. Öncelikle yağışın oluşabilmesi için bulutun olması gerekir. Uçakla bırakılan tohumların, yeterince bulutu soğuttuktan sonra, yoğunlaşma çekirdeklerinin üzerinde su birikmeye başlar. Damlalar büyüdükçe yerçekimine karşı koyamayarak yere doğru düşmeye başlarlar. Tohumlama yapıldıktan 15 dakika ile 1 saat içinde yağış başlar. Yağışı % 5 ile % 20 arasında artırdığı görülmüştür. Verimli bir yağış için, yağışın bol olduğu yer ve mevsimlerde en iyi sonuca ulaşabilirsiniz. Genellikle yaz aylarında kümülüs bulutları ile kış aylarında ise alçak bulutlar sunî yağış için uygun şartlar sağlamaktadır.
Bulut tohumlamanın temel hedefi enerji ihtiyacını karşılamak, kurak olan bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak veya havadaki sisi yağmura çevirmek, hava olaylarını ‘kontrol altında tutmak’tır.
Bulut tohumlamanın avantajları olduğu kadar, dezavantajları da vardır. Bir yerde bulut tohumlama ile yağış artırılırken başka bir yerde yağışlar azalabilir. Yani bu teknik kesin bir çözüm değildir. Bir diğer dezavantaj ise; bulut tohumları yağışlara etki etmeyebileceği gibi, beklenenden daha fazla dolu yağışına sebep olup, hem çevreye hem de ekosisteme zarar verebilmesidir. Bu da maddî ve manevî olarak uzun vadede olumsuz sonuçlar doğurabilir ve maliyeti yüksek olduğundan birçok ülke bulut tohumlama teknolojisinin kullanımına yanaşmamaktadır.
Bulut tohumlamanın kullanıldığı yerlere örnekler:
Bulut tohumlama ilk kez 1956’da Kanada’da kullanıldı. Amaç mahsulleri dolu hasarından korumaktı.
Türkiye’de 1990 yılında İstanbul’da, sonrasında Ankara ve İzmir’de bulut tohumlama uygulamaları gerçekleştirildi.
2008 Pekin Olimpiyatları’ndaki açılış töreninde yağmur yağmasını engellemek için bulut tohumlama kullanıldı.
Dünyanın en kurak 10 ülkesi arasında bulunan Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde Ulusal Meteoroloji Merkezi tarafından yapay yağmur için kullanıldı.
ABD, Vietnam Savaşında Popeye Operasyonu sırasında, Vietnam’daki muson mevsimini uzatmak için kullandı. Bu hamle düşman birliklerinin normalde kullandığı yolları ve nehirleri sular altında bıraktı. 1977’de uluslararası bir anlaşma ile askerî ve diğer düşmanca amaçlar için hava kontrolü cihazlarının kullanımı yasaklandı.
“Mugayyebât-ı hamse” yani “beş bilinmeyen”den biri olan “yağmurun yağış zamanının bilinememesi” meselesi; bulut tohumlama ve önceden yağmurun tahmin edilmesi meselesine zıt değildir. Bu meselede şu noktalara temas etmekte fayda vardır, şöyle ki:
“Sunî bombalarla [bulut tohumlamalarıyla] yağmur yağdırma teşebbüsleri ‘yağmuru insanlar da yağdırabiliyor’ anlamına gelmez. Bu tür teşebbüsler, yağmurun oluşması için gerekli kanunları bulup, onlardan istifade etmeye çalışmaktan ibarettir. Yoksa hiç yoktan yağmur indirmek değildir. Kaldı ki, büyük bir riski de olduğundan kolay kolay teşebbüs edilememektedir.
“Meteoroloji uzmanlarının yaptığı, atmosferde meydana gelen şartları tespit edip tahminde bulunmaktır. Dolayısıyla, bu tespit gaybda olanı tespit değil, şehadete çıkmış olanı göstermektir. Bunun bir benzerini asırlardır romatizmalı kişiler de yapmakta, bir gün önceden yağmurun geleceğini hissedebilmektedirler.”1
İlk yorumu siz yazın