Teknoloji bağımlılığı

Teknoloji hayatımızı birçok alanda kolaylaştıran dijital bir güçtür. Sosyal medya platformları uzakta olan sevdiklerimizle görüşme sağlamak, bilgi edinmek, haberlere bakmak, video izlemek, alışveriş yapmak, kaygılarımızı yönetebilmek için başvurduğumuz bir güçtür. Fakat dijital ortamlardan edindiğimiz bazı bilgiler gerçekliğe dair zihnî bir karmaşaya yol açıp kaygı seviyemizi yükseltebilir. Kişi teknolojik araçlarla normalden daha çok vakit geçiriyorsa, uzun zaman zarfında gerekli sorumluluklarını yerine getiremiyorsa ve kendisini bu araçlardan uzak tutma noktasında kontrol edemiyorsa teknoloji bağımlılığından söz edebiliriz.

Çocuklar ise ödev ya da ders yapmak yerine teknolojik aletler üzerinden oyun oynuyor, zamanının çoğunu bu aletler başında geçirerek, sınırlayıcı kurallara uymakta sıkıntı yaşıyorsa, kendini kontrol etmekte zorluk çekiyor ve teknolojik aletlerden uzaklaştırıldıklarında huzursuzluk yaşayarak, saldırganlaşıyorsa teknoloji bağımlılığından söz edebiliriz.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

1. Teknoloji başında harcanan zamanın giderek artması

2. Ruhsal ya da sosyal bir sorun oluşturmasına rağmen teknolojinin kullanılmasına devam edilmesi

3. Teknolojiden uzak kalınca öfke, huzursuzluk ve uykusuzluk gibi yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması

4. Planlanandan daha uzun süre teknolojik cihazlarla ve platformlarla meşgul olmak

5. Zamanın büyük çoğunluğunun fiilen ya da zihnen teknoloji ile geçirilmesi

6. Gerekli sorumlulukları (iş, okul gibi) yerine getirememe

7. Teknoloji başında kişinin kendini kontrol etmesinde güçlük yaşaması

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞININ NEDENLERİ

Bağımlılıklarda psikolojik, genetik, biyolojik ve sosyal birçok sebepten söz edebiliriz. Bunlara ek olarak;

• Sınırsız ve kontrolsüz kullanım
• Bağımlılığın sonuçlarını bilmemek ve önemsememek
• Merak duygusunu kontrol edememek
• Bağımlı arkadaş çevresi içinde olmak
• Can sıkıntısı ve yapacak bir şey bulamamak
• Sosyal ilişki kuramamak ya da kurmakta güçlük çekmek
• Gerçek dünyada başarılamayan işleri dijital dünyada başarmak

TEKNOLOJİ BİR DÖNGÜDÜR

1. Deneysel Kullanım: Merak

Kişi herhangi bir şekilde bir site, bir oyun, bir uygulama veya benzer bir teknoloji ürününden haberdar olur, onu merak eder ve dener.

2. Sosyal Kullanım: Grupla Olmak

Kişinin belli bir teknolojik ürünü devamlı ve düzenli olarak kullanan bir çevresi vardır. O çevreye girmek veya grup içinde kalmak üzere kendisi de kullanır. Grubun gündemine dahil olur, dışında kalmaktan kurtulur.

3. Operasyonel Kullanım: Belli Bir Amaç Gütmek

Kişi zevk almak, problemlerden kaçmak, boş zaman doldurmak, can sıkıntısından kurtulmak, insanlardan uzak kalmak gibi amaçlarla bir teknolojik ürünü kullanmaya başlar ve kullanıma devam eder.

4. Bağımlı Kullanım: Sorunun Ağına Takılıp Kalmak

Kişinin artık kullanmak için herhangi bir sebebe ihtiyacı yoktur.

Bütün zamanını ve eylemlerini sırf bağlandığı teknoloji ürününe göre belirler ve o ürüne ayırır.

KENDİMİ NASIL KORUYABİLİRİM?

1. Evde, işte ya da bunların dışında seveceğiniz ve yapabileceğiniz hobiler bulun.

2. Fiziksel aktiviteler yapmaya çalışın.

3. Aileniz ve sevdiklerinizle ortak vakit geçirmeye çalışın.

4. Teknoloji ile geçireceğiniz süreyi sınırlandırın.

5. Teknolojiyle sürekli vakit geçirdiğiniz zaman ve mekânları tespit ederek başka bir yere geçin ve farklı faaliyetlerle meşgul olun.

6. Teknoloji kullanımınızın süresini azaltabilmek için teknoloji kullanımınızın ardına yapılacak önemli bir aktivite koyun (örn; 1 saat kullanımdan sonra yemek yapmak gibi).

7. Teknoloji kullanımı için harcayacağınız zamanı belirleyin ve bu zamanı yavaş yavaş azaltmayı hedefleyin.

8. Sürekli kullandığınız bir teknolojik ürünün ya da dijital platformun alternatifine yönelin. Mesela, aşırı kullandığınız bir haberleşme uygulaması yerine mesajla haberleşme yolunu tercih edin.

9. Teknoloji ile ilgili düşüncelerinizi gözden geçirin.

ÇOCUK VE ERGENLERİ NASIL KORUYABİLİRİZ?

2 yaşından küçük çocukların internet ile tanışmaları uygun değildir. Okul öncesi yaş grubu için en fazla 30 dakika, ilköğretim grubu için okul ve ödev harici 45 dakika ayrılmalıdır. Daha sonraki yıllarda esnek olarak 1 saat kullanım uygundur. Lise grubu için 2 saat yeterlidir.

ÖNLEMEK İÇİN:

• Çocuklarınızı arkadaşları ile doğal ortamlarda görüşmeleri için yönlendirin.
• Çocuklarınızın arkadaşlık ilişkilerini destekleyin.
• Aktivite edinmesine yardımcı olun.
• Tablet, telefon ve bilgisayarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına dikkat edin.
• Çocuklarınızın teknoloji kullanımlarını kontrol edin.