Edebiyatla edeplenmek

“Davasını ifade eden kazanır” demiş Zübeyir Gündüzalp. Neyi savunuyorsak, onu ifade ediş tarzımız muvaffak olmamızın önemli bir sebebidir. Bu yüzden “Usul, esastan; üslup mesajdan önce gelir.” sözü bir ilke haline gelmiştir.

Üstad Bediüzzaman “Haksızlar dahi, haksızlıkları içinde gösterdikleri ihlas ve samimiyet yüzünden kuvvet kazanıyorlar.”1 demiştir. İnsanın savunduğu dava haksız dahi olsa kullandığı üslup, davasına samimiyet ve kuvvet kazandırmaktadır. Samimiyet ise, dili doğru kullanmakla mümkündür.

“Dilin kemiği yoktur.” denilmiş. Bu söz, sözcükleri acımadan israf edenler, ne söylediğini bilmeyenler için kullanılmış. Aslında dilin kemiği, edebiyattır. Dile kuvvet vermek ve kelimeleri özenle seçmek, edebiyatla edebini geliştirenlerin harcı olsa gerek.

Edebiyatın Arapça’daki “edb” kökünden geldiğini, dergimizin kapak yazılarından birinde okuyacaksınız. Edebiyat edeb, adab, usul manalarından gelir ve o manalara gider ve oralara gitmeli. Edebi takınmadan kurulan cümleler ve yazılan eserler edebiyatın kapsamına girmemeli.

Bilhassa sosyal medyada edebiyattan mahrum cümlelere devamlı maruz kalan gençliğin edebini bozmaması işten değil. Bu yüzden gençlik, edebiyata muhtaç. Aynı zamanda edebiyat da gençliğe müştak. Çünkü edebiyat; taze zihinler, çağa uygun eserler, yeni nesle hitap edecek kabiliyetler ister.

Maalesef günümüz siyasetinin gündemi işgal ettiği ve siyasette kullanılan edepten yoksun dilin topluma zarar verdiği düşünüldüğünde; ilmin, kültürün, edebin bu ortamda muhafaza edilmesi kolay görünmemektedir. Ancak ümitvar olmalı ve istila edilmiş bu ortamda gençliğin dili doğru kullanarak hürriyetlere kapı aralamasını beklemeliyiz.

Evet, edebiyat harekete geçirir. “Süleymaniye’de bayram namazı” şiirini okuyanın Süleymaniye’yi arzulaması gibi, hürriyeti yıllarca rüyalarında gören ve eserlerine konu edinen edipleri okuyan da hürriyete iştiyak hisseder ve onun için mücadele eder.

Bu zamanın cihadının manevî olduğunu söyleyen Risale-i Nur müellifi Bediüzzaman; cihadını diliyle, edebiyatıyla, kalemiyle yapmış ve böyle muvaffak olmuştur. Günümüz gençliğinin harekete geçebilmesi ve bir şeyleri değiştirebilmesi de dili ve kalemi doğru kullanmakla olur. Bu ise edepli edipleri okumaktan geçer.

Evet, genç nesil her eseri satın almamalı, her yazıyı okumamalı, bu konuda seçici olmalıdır. Bilhassa his ve hevesi tatmin edip geçici hülyalarla insanı gerçeklerden uzaklaştıran eserlerden uzak durmalıdır. Belagatte eşsiz olan Kur’ân’ın nuruyla nurlanmış eserleri okumak bu zamanda elzemdir. Risale-i Nur’da geçtiği üzere, “Ulaşmaz dest-i edeb-i garb-ı hevesbâr-ı hevakâr-ı dehadar; / De’b-i edeb ebed-müddet Kur’ân-ı ziyabâr-ı şifakâr-ı hüdâdar.”2

Okumakla birlikte edebiyata yazarak katkı da sunmak bu zamanda mühim işlerdendir. Okuyarak geliştikten sonra yazmakla üretmek ve insanlığa fayda sağlamak genç nesilden beklenir. Edebiyattan yalnızca faydalanan insanlardan değil, edebiyattan beslendiği gibi edebiyatı da besleyen, edebiyata vefalı insanlardan olmak gerekir.

Edebiyat ebediyete vesile olmalıdır. Eser, ebed tezahürüdür. Eserlerin en makbul olanı ise ahirette kişiyi kurtaracak eserlerdir. Aksi halde fânî dünyada bırakılan eserlere kıymet verilmemesi gerektiği belirtilmiştir.3

Yine kapak yazılarımızdan birinde okuyacağınız üzere, “İyi bir yazar olabilmek için iyi bir nazara sahip olmak gerekir.” cümlesi dikkate değerdir. Yazar öncelikle kâinata doğru nazarla, mana-i harfî ile bakabilmeyi öğrenmelidir. Bu bakış ise mananın hakikî sahibi olan Allah adına bakmaktır. Bu yönde nazar eden, ruhunu besler. Ruhunu besleyen diğer ruhları da besleyecektir.

Evet, dergimizin bu ayki konusunda edebiyatı birçok yönden ele almaya ve edebiyatın gençlik için önemini vurgulamaya çalıştık. İstifadeli okumalar dileriz efendim…

Dipnotlar:
1) Lem’alar, s. 266.
2) “Ulaşmaz Batı’nın heva ve hevese dayanan dehasından kaynaklanan edebiyatı, Kur’ân’ın sonsuza kadar şifa ve nur saçan hidayet verici edebî ifadesine.” (Kastamonu Lahikası, s. 167.)
3) Mesnevî-i Nuriye, s. 140.

M. Nuri Derman

İlk yorumu siz yazın

Makale hakkında düşüncelerinizi paylaşın:

E-Posta adresiniz kesinlikle gizli kalacaktır.


*