İnsanı diğer canlılardan ayıran en bariz vasıflarından bir tanesi akıl ve fikir sahibi olmasıdır.
Bu özelliği sayesinde çok sayıda ilim ve sanat dalının teşekkül etmesine vesile olmuştur. İlhamların da etkisiyle büyük icatlara, keşiflere imza atmıştır. Mikro ve makro ölçekte akıl almaz teknolojiler geliştirmiş, mega şehirler ve yapılar inşa etmiştir. Dünyanın sınırları dar gelmiş, uzaya çıkmış, aya adım atmıştır. Başka yıldızlara ve gezegenlere ulaşmayı hayal eder hale gelmiştir. Özgürce düşünen beyinler özgün fikirler ortaya koyarak yapılamaz denilen pek çok şeyi gerçekleştirmeye muvaffak olmuşlardır.
Düşünce ve ifade hürriyetini destekleyen, istişareye önem veren toplumlar her zaman ilerlemeye ve gelişmeye açık olmuşlardır.
Fikir hürriyetinin olduğu toplumlar demokratik, olmadığı rejimler totaliter olarak adlandırılır. Bir ülkenin, bir toplumun demokratik olup olmadığının en önemli ölçütlerinden bir tanesi fikir hürriyetinin olup olmadığıdır. Totaliter rejimlerde fikir hürriyeti yoktur. Orada fikirler güç yoluyla engellenir, susturulur.
Tarihte fikir ve ifade hürriyetinin engellenmeye çalışıldığı karanlık dönemler de olmuş ve insanlığın felaketine yol açmıştır. Engizisyon zamanları, komünist dönemler ve despotik çeşitli rejimler fikirlerin zorla susturulmaya çalışıldığı karanlık dönemler olarak tarihe geçmiştir.
Fikir hürriyetinin olmadığı ideolojik yönetimlerde istibdattan kaynaklanan korkunun da etkisiyle riyakârlık ve dalkavukluk yaygın bir hareket biçimi hâline gelmiş, insanlar otoritenin tepkisini çekmemek için gerçek düşüncelerini değil, hâkim görüşü seslendirmeye eğilim göstermişlerdir. Bu da doğruluk, dürüstlük, muhabbet, hürmet, merhamet, fedakârlık gibi insanı insan yapan özelliklerin ve diğer güzel ahlâkî vasıfların kaybedilmesine ve nihayetinde yozlaşmaya sebep olmuştur.
Fikir hürriyetinin en fazla olduğu ülkelerin en fazla gelişmişlik seviyesinde olması bir tesadüf değildir. Fikre ve fikir hürriyetine değer veren toplumların yönetimde, teknolojide, mimarîde, şehirleşmede iyi noktalarda olduğuna pek çok misal vardır. Bunun için günümüzdeki gelişmiş ülkelere bakmak kâfi olacaktır.
Evet, medeniyet ve terakkî özgür ve özgün fikirlerle tesis edilir. Özgün fikirlerin ortaya çıkabilmesi için de fikir hürriyetinin olması gerekir. Hakaret içermediği ve anarşiye, ahlâksızlığa hizmet etmediği müddetçe farklı ve aykırı gibi görünen fikirlerden korkmamalıdır. Esasında kendi fikrinin sağlamlığından emin olanlar korkmazlar da. Çünkü bilirler ki fikirlerin çarpışmasından hakikat kıvılcımları ortaya çıkacak ve cehalet karanlıklarını aydınlatacaktır.
Evet, değerli okurlar; bu ayki kapak yazılarımızda; “Fikir özgürlüğü nedir, neden gereklidir? Fikir hürriyetinin sınırları nedir, nerede başlar nerede biter? Zararlı fikirler de fikir özgürlüğü kapsamında mıdır? Fikir hürriyeti var diye kötülüğün yayılmaya çalışılması doğru mudur? Özellikle internet ortamında ve sosyal medyada fikir hürriyetinin sınırları ne olmalıdır? İslam tarihi boyunca fikir özgürlüğü nasıl anlaşılmış ve uygulanmıştır; farklı fikirlere karşı nasıl bir tavır takınılmıştır? Devlet otoritesinin fikir hürriyeti üzerindeki etkisi nedir? Fikir hürriyetine yapılacak müdahaleler hangi sonuçları doğurur?” gibi suallere cevap aradık.
İstifadeli okumalar diliyoruz.
* * *
6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremde vefat edenlere Allah’tan rahmet, yaralılara şifa, yakınlarına da sabırlar diliyoruz. Umarız depremde meydana gelen ağır tahribat ve zayiatın sebeplerine dair tenkitler ciddiye alınır, yapılan hatalar ve ihmaller olanca açıklığıyla ortaya konulur ve yaşanan bu musibetten gerekli dersler çıkarılır, depreme dayanıklı binalar ve şehirler inşa edilir…
Diğer bir husus; 23 Mart, Üstad Bediüzzaman Said Nursî’nin vefat yıldönümü. Ümmetin iman selâmeti uğrunda Risale-i Nur’u telif ederken her türlü cefaya katlanan ve fikrî bir mücadelenin meşru zeminlerde nasıl yapılması gerektiğinin muhteşem bir numunesini ortaya koyan Bediüzzaman Said Nursî’yi rahmetle anıyoruz.
Bu sene, başlangıcı 23 Mart’a denk gelen Ramazan ayınızı da tebrik ediyoruz.
İlk yorumu siz yazın