Bazen hayatın monoton olduğunu düşündüğümüzde sıkılıyoruz ve yaptığımız şeyi sevmiyoruz. Bazen izlediğimiz filmlerden, dinlediğimiz müziklerden, işlerimizden, okullarımızdan, okuduğumuz romanlardan kısacası hayatımızda olan her şeyden sıkılıyoruz. Hayatın rutin akışında ve monotonluğunda her seferinde heyecan verici bir şey bulmak, hayatın canlılığını ve rengini hissetmek imkânsızdır.
Araştırmalar, can sıkıntısının öncelikle dikkat ve farkındalığa odaklanamamaktan kaynaklandığını göstermiştir. Can sıkıntısının sebebini bulmada karşılaştığımız problem, sebebini kontrol edemediğimiz dış etkenlerde aramaktır. Can sıkıntısı sizi bir şeyi yeniden ifade etmenize yardımcı olacak fikirler bulmaya itebilir, ancak aynı zamanda endişe, öfke, sosyal gecikme, kilo alımı ve hatta erken ölüm için risk faktörleri doğurabilir. İnsan tabiatını, muhtemel risk ve fırsatları anlamak için öncelikle can sıkıntısına yol açan faktörleri psikolojik bir bakış açısıyla analiz etmek gerekir.
Can sıkıntısı denince aklımıza ilk olarak yapacak bir şey bulamamak gelir. Bu durum “Gaye-i hayal olmazsa, ezhan enelere döner” hakikati ile çok güzel ifade edilmiştir. Gerçekte de en çok boşta kalanların can sıkıntısından şikâyet ettiğini görürüz. Zira belli bir gaye ve hedefi olmayan, iç âlemi ile, korkuları, endişeleri ve kaygıları ile karşı karşıyadır. Zihin sürekli olumsuz duygularla kişiyi meşgul eder. Ayrıca can sıkıntısı, hissetmek istemediğimiz duyguları barındıran bir görevi, sorumluluğu veya faaliyeti tamamlamaya çalışırken belirgin bir dikkat eksikliği ve konsantre olamamak olarak tanımlanır. Can sıkıntısı, yalnızlık, öfke, üzüntü ve korku gibi birçok olumsuz duyguya sebep olur. Can sıkıntısını daha iyi anlamak için, sebeplerine daha yakından bakalım;
ZİHİNSEL YORGUNLUK
Can sıkıntısının sebeplerine zihinsel yorgunluk eşlik edebilir. Günlük hayatımızda yaptığımız iş, proje, yemek pişirme gibi aynı ayrıntılara ve aynı işlemlere uzun süre sürekli dikkat gerektiren birçok aktivite can sıkıntısı olarak geri gelir. Aynı prosedür ve süreçleri takip ederseniz içinde bulunduğunuz aktivitelerde asla değişmez. Yani odağınız tekrarlanmaz ve değişmezse bir süre sonra ister istemez sıkılırsınız.
UYUM EKSİKLİĞİ
Kişinin yetenek ve becerilerine yakın etkinliklere ilgi duyması ve doğru zamanda doğru yerde olmak olarak da adlandırılan uyum durumu, can sıkıntısını belirleyen psikolojik faktörler arasındadır. Becerileriniz, karşılaştığınız aktivitelerin zorluğuna göre doğru seviyede olduğunda daha net, daha hızlı sonuçlar alırsınız, böylece sıkılmadan odaklanabilirsiniz. Ama bu uyumu sağlayamazsanız çabuk sıkılırsınız.
YENİLENME İHTİYACI
Çevremizde çok çabuk sıkılanlar olduğu gibi sıkılmayanlar da vardır. Ne zaman ve hangi şartlarda sıkılabileceğiniz arasındaki fark, hayatınızda inovasyona ve yeniliklere ne kadar yer açabileceğinizdir. Hayatlarında daha az yenilik, heyecan ve çeşitlilik yaşayan insanların sıkılma ihtimali diğerlerine göre daha fazladır. Bu yüzden olumlu manada hayatımızı değiştirmeye çalışmak iyi gelebilir.
ODAKLANMA PROBLEMİ
Araştırmalar, dikkat problemlerinin sıkıntının ana sebeplerinden biri olduğunu göstermektedir. Belirli bir yere veya bir şeye odaklanamadığımızda sıkılabiliriz. Dikkatini toplamakta zorlanan (dikkat eksikliği veya hiperaktivite sorunları) kişiler can sıkıntısına yatkındır.
FARKINDALIK PROBLEMİ
Sıkıntıya yol açan faktörlerden biri de bilinçli farkındalığın az olmasıdır. Araştırmalar, kendini duygularıyla özdeşleştirmekte zorlanan ve özgüveni gelişmemiş kişilerin daha fazla can sıkıntısı yaşadığını gösteriyor. İnsanların duygularını tanımlayamamaları, ne istediklerini bilmemeleri, kendilerini ifade edememeleri, dış dünya ile ilişki kurmak için gerekli olan en uygun hedefleri seçememelerine yol açar.
MOTİVASYON KAYNAKLARINI DOĞRU KULLANAMAMA
Kişiler iç âlemindeki boşluk hissini doldurmak için dış etkenlere ihtiyaç duyarlar ve dış etkenler bu ihtiyaçları karşılamadığında hayal kırıklığına uğrarlar. Hayal kırıklığının can sıkıntısına sebep olduğunu hissederler. İhtiyaçlarınızı kendiniz karşıladığınızda sıkılmadan hayatınıza devam edebilirsiniz.
KENDİNİ HÜR HİSSEDEMEME
İnsanlar kendilerini kapana kısılmış hissettiklerinde, hürriyetleri engellendiğinde ve yapmak istediklerini yapamadıklarında normal olarak sıkılırlar. İradesine göre hareket eden bir insanın, iradesi ile hareket etmesine engel olan bir faktör olduğunda can sıkıntısı ortaya çıkarır.
SIKINTI AYNI ZAMANDA İTİCİ BİR GÜÇTÜR
Son tahlilde sıkıntı, psikoloji ve duygular açısından olumsuz algılansa da, büyük bir itici güçtür ve bu güç sayesinde onu faydalı davranışa dönüştürür. Sıkıntı, yaptığımız şeylerin ne kadarının bizim için bir kayıp ve ne kadarının önemli olduğunu anlamamıza yardımcı olur.
İlk yorumu siz yazın