Bu ay hem bir sosyal girişim projesinden hem de bu projenin sahibi olan Prof. Dr. Selçuk Şirin’den bahsetmek niyetiyle bu satırları yazıyorum.
Prof. Dr. Selçuk Şirin, Kars’ın bir köyünde doğmuş, ilk eğitimini de Kars’ta almış bir eğitimci ve davranış bilimcisi. ODTÜ’de lisans eğitimini aldıktan sonra Amerika’ya gidiyor; yüksek lisans, doktora derken de uzun yıllar Amerika’da akademik çalışmalar yürütüyor.
Hâlâ SUNY, yani New York Devlet Üniversitesi’nde profesör olan Şirin’in yolu Amerika’daki çok saygın üniversitelerden geçiyor. Doktora yaptığı okul olan Boston College, dünyanın en iyi araştırma üniversiteleri sıralamasına girmiş bir okul. (Times Higher Education verilerine göre.)
Kendisini davranış bilimci olarak tanıtıyor. İnsanların, özellikle de çocukların (daha da özelde okul öncesi çağdaki çocuklar diyebiliriz, çünkü bu yaş grubuyla alâkalı çok fazla çalışması var) davranışları ve bu davranışların nedenleri, neyi/nasıl öğrendikleri üzerine araştırmalar yapıp bu konularda aydınlatıcı makaleler, kitaplar kaleme alan bir araştırmacı. Yaptığı araştırmalardan ötürü dünyanın en büyük eğitim-araştırma derneği olan AERA’dan Araştırma Büyük Ödülü’nü alıyor 2005’te.
Kendi anlatımına göre, San Fransisco’daki ödül töreninde 5.000 kişinin huzurunda ödülü aldıktan sonra büyük bir mutluluk ve heyecanla babasını arıyor ve babasından aldığı cevap şu oluyor: “Bu ödülün bizim çocuklara faydası ne?” Kendisi de eğitimci olan babasının da hatırlatmasıyla bu ülkeye olan ödevini hiçbir zaman unutmadığını söylüyor Selçuk Şirin ve bu yüzdendir ki “1 Milyon Kitap” isimli sosyal girişim projesini başlatıyor.
Araştırmalara göre, Türkiye’de yılda yaklaşık 1.3 milyon çocuk doğuyor ve bu çocukların sadece 300 bin kadarı içinde kitaplar olan evlerde dünyaya gözünü açıyor, bir başka ifadeyle Türkiye’de doğan her 10 çocuktan 8’i kitapla, okumayla haşir neşir olmayan evlerde dünyaya geliyor. Bu projede de amaç, Türkiye’de doğan her bir çocuğun, içinde kitaplar olan evlere gözünü açmasını ve kitap okuma kültürü ile kültürlenmesini sağlamak. Bu sosyal girişim projesi, kurucusunun da geldiği akademik ahlâka yaraşır şekilde her bir basamağının bilimsel araştırmalardan elde edilen verilerle kurgulandığı bir proje. Mesela yapılan araştırmalar gösteriyor ki, okul öncesinde zekâyı en çok etkileyen faktör kelime hazinesinin genişliği ve anne-baba ile geçirilen kaliteli vakit. Bu iki nihai amaç göz önünde bulundurularak hazırlanan bir kitap seti var, gönüllüler bu kitapları bağışlıyor ve belirlenen ailelere kitaplar ulaşmış oluyor.
6 kitaptan oluşan bu set, çocuğun ilk 36 aylık dönemdeki gelişimini destekleyecek nitelikte bilimsel bir donanımla hazırlanmış. Kitapların hangi sıra ile ve nasıl okunması gerektiğine dair kılavuzlar bile düşünülerek hazırlanan set sayesinde, çocukların gelişime en açık oldukları altın çağa yatırım yapılması amaçlanmış. Zira beyin gelişiminin yüzde 90’ının ilk 36 ayda gerçekleştiği de bu projenin ortaya çıkmasını sağlayan bilimsel verilerden biri. Kitaplar o kadar naif dizayn edilmiş ki, anlatacaklarımdan sonra siz de buna hak vereceksiniz. Mesela ilk kitap tamamen siyah-beyaz, çünkü bebeklerin ilk aylarında kitapta anlatılanları daha iyi ayırt edebilmeleri isteniyor ve bunun için de bu iki rengin kontrastından faydalanılmış. Böylece bebekler daha iyi odaklanabilmiş oluyor. İkinci kitap renkleniyor ve küçük diyaloglarla devam ediyor. Kılavuzda anlatılana göre bu diyalogların çocuklarla pratik edilmesi gerekiyor.
Üçüncü kitap, görsel ve metinsel olarak süreklilik içeriyor ve bebeklerin takip etmeye yönlendirilmesi isteniyor. Dördüncü kitapta işin içine şarkılar giriyor, neden-sonuç ilişkileri, hayâl gücünün güçlenmesini tetikleyici unsurlar, dilsel zenginlik, problem çözme becerileri derken giderek zenginleşen içerik, arkasındaki emeğin ve bilimsel çalışmanın somutlaşmış hâli olduğunu gösteriyor.
Şimdilik 25.554 tane evde ilk kütüphane kurulmuş ve bunların çoğu gönüllü bağışçıların havuza attığı kitaplardan oluşan kütüphaneler. Üzerinde ince ince düşünülüp akademik çalışmalar ve ebeveyn görüşmeleriyle son hâlini alan kitap setini siz de satın alıp havuza atabilirsiniz, böylece kitapların ücretsiz dağıtımına ve bir evdeki ilk kütüphanenin kurulmasına fayda sağlayabilirsiniz.
Proje Web sitesi: https://1milyonkitap.com/
Selçuk Şirin Web sitesi: https://www.selcuksirin.com/hakkimda/
İlk yorumu siz yazın