Şimdi oku, kabirde okuyamazsın!

Yaratan Rabbinin adıyla oku! (Alak Suresi: 1.)

Bir cemaat Allah’ın evlerinden bir evde toplanır, Allah’ın kitabını okur ve aralarında müzakere ederlerse, üzerlerine sekînet iner, onları rahmet kaplar ve melekler etraflarını kuşatır. Allah Teâlâ da o kimseleri kendi nezdinde bulunanların arasında anar. (Müslim, Zikr: 38)

Ey kendini insan bilen insan! Kendini oku… Yoksa hayvan ve câmid hükmünde insan olmak ihtimali var! Bediüzzaman Said Nursî

Okumak, okumak, okumak, yine okumak… Okumaktan yorulunca ne okuduğunu okumak veya kitâb-ı kebîr-i kâinatı okumak… Şimdi oku, kabirde okuyamazsın! Zübeyir Gündüzalp

Okumayı bilirsen her insanın bir kitap olduğunu göreceksin. William Ellery Channing

Dünyayı görmek, değişik insanlarla tanışmak, canlı bir kitap okumaya benzer; başlı başına bir ilim sayılır. Nikolay Gogol

“Okuma, içimizdeki meçhul âlemin kapılarını açan bir anahtar.” Pekiyi ama, o meçhul âlemin tekevvününde payı yok mu okumanın? İç dünyamızın sınırlarını genişleten kitap değil mi?

Proust devam ediyor: “Okuma zihnî hayatı uyandırmalı, yerini almamalı onun. Başkalarının hazırladığı bir bal değil hakikat, onu kitap sayfalarından toplayamayız, kafamızın ve gönlümüzün iç hamleleri ile fethedebiliriz ancak.” Doğru. Zihin arı, kitap çiçek, dış dünya kovan.’ Cemil Meriç

Aydın okumak için okur. Kitaba kitap olduğu için perestiş eder. Bulduğunu yükler hafızasına. Sindiremez, hayatına katamaz. Kendi kendini zehirler. Bu fetişist saygı zararlıdır, ama çok yaygındır da. Bu ‘edebî hastalığa’ büyük adamlar daha çok tutulurlar. Düşünce ile, doğrudan doğruya temas etmedikleri zaman kitaplarla beraber olmaktan hoşlanırlar. Zaten, kitaplar da onlar için yazılmış değil mi? Büyük zekâlar kitabîdirler. Ama bu, kitabîliğin bir kusur olmasına mâni değildir. Kitabîlik, zekâdan çok hassasiyet için tehlikeli. Dâhi her okuduğunu temessül eder, kendi malı olur fikirler. Bir kucak odun küçük bir ateşi söndürür, büyük bir ateşi daha da canlandırır. Proust

Bütün medenî ülkelerde aynı şikâyet: Okumuyoruz. Kitaplar çoğaldıkça okuma sevgisi azalıyor. Ama, yine de birçokları için okuma bir hastalık. Böyleleri incelemek, düşünmek, dinlemek, eğlenmek için okumaz; okumak için okur. Ne sanat heyecanı ararlar ne zekâlarını geliştirme emelindedirler. Çok okurlar, ellerine geçeni okurlar.

Sabırsızdırlar, sırtlarından bir yük atmak isterler sanki. Okuduklarını reddetmek veya tartışmak ihtiyacını duymazlar. Kitap kapanır kapanmaz içindekiler unutulur. En büyük zevkleri kitap değiştirmektir. Her matbuaya saldırırlar. Kimi yarısını okur kitabın, kimi yalnız sonuna bakar. Kimi de bir baştan bir başa okur (meselâ gazete tiryakileri). Okur gibi yapanlar da cabası. Hepsi de rüya görür gibi okur.

Okuduğunu tahlil etmeyen, daha önce okuduklarıyla karşılaştırmayan, her an kendi kafasını kullanmayan zekâsını mahveder. Okumak, sayfanın bütününü, cümleleri, kelimeleri anlamaktır. Dikkat gevşeyince gölge düşünceler kalır kafada. Çabuk okuyan dikkatini teksif edemez. Ossip-Lourie

Yalanlamak ve reddetmek için okuma, inanmak ve her şeyi kabullenmek için de okuma, konuşmak ve nutuk çekmek için de okuma; tartmak, kıyaslamak ve düşünmek için oku. Francis Bacon

Düşünmeden okumak köreltir, okumadan düşünmek yanıltır. Clairvany

Kitapların işlevi, bağımsız insanları daha da bağımsız yapmak değil, hele yaşamada yeteneksiz kişilere ucuzundan, yalancı, gerçek yaşamın yerine yapay bir yaşama sunmak hiç değildir. Ancak insanlara yaşamın kapısını aralaması, yaşama hizmet etmesi, ona yarar sağlaması durumunda kitapların bir değeri vardır. Bir güç kıvılcımının, bir gençleşme sezgisinin, yeni bir tazeleniş soluğunun okuyucuda doğmasını sağlamadı mı, okumakla geçirilen her saat boşa harcanmış demektir. Hermann Hesse

Okudum, unuttum. Gördüm, hatırladım. Yaptım, öğrendim. Konfüçyüs

Okumayı öğrenmek sanatların en zorudur, hayatımın seksen yılını bu işe verdim, yine de kendimden memnun olduğumu söyleyemem. Goethe

Okumak, dostluğu ilk saf hâline irca eder. Fazla bir merasime gereksinim duymadan istersek bütün akşamı kitaplarla geçiririz. Onlardan çoğu defa istemeyerek ayrılırız. ‘Hakkımızda ne düşünüyor? Acaba bir patavatsızlık yaptık mı? Hoşlandılar mı bizden, yoksa kendi hoşlandı da eşi hoşlanmadı mı? Ne zaman beni terk edecek? Sıkıntılı olduğu için mi benimle dost? Falanı görünce ya da işleri düzelince beni unutacak mı?’ gibi sorularla zihnimizi ve kişiliğimizi bulandırmak zorunda kalmayız. Okumak saf ve sakin bir dostluktur, kendi kendimizle baş başa kalıştır. Onda alâyiş ve gevezeliğe lüzum yoktur. Sükût içerisinde kaynaşmadır. Söz gibi kusurlarımızın ve sırıtışlarımızın izini taşımaz. Başkası ile kendi düşüncemiz arasına egoizmleri sokmaz, konuşmayı yabancı unsurlarla kirletmez. Kitaba bir bakış, hakikî bir okurun bütün gönlünü doldurur, ona alev alev yanan, taze ve kutsal bir yaşama saadeti kazandırır… Cemil Meriç

Faydalı bir kitabı ilk defa okuduğum zaman, yeni bir dost edindim sanırım. Beğendiğim, sevdiğim bir kitabı tekrar okuduğum zaman da eski bir dosta kavuşmuş gibi okurum.
Oliver Goldsmith

Kitaplar da dostlar gibi az, fakat iyi seçilmiş olmalıdırlar. Jonerianna

İyi kitaplar okumak, geçmiş yüzyılların en iyi insanlarıyla sohbet etmek gibidir. Descartes

Okumak insanı bin bir gözlü yapar. Rainer Maria Rilke

Kitap onu satın alanın malı değildir. Kitabın mülkiyeti olmaz. Kitap, onun parasını ödeyen, alışverişini yapan ve evindeki rafa koyanın malı değildir. Kitap, okuyucusunun malıdır; sayfasını açanın, okuyanın, anlayanın, hissedenin, tat alanın, ondan etkilenenin malıdır. Kelimeleriyle daha çok ünsiyet kuranın, satırlarına daha fazla aşina olanın, harfleriyle arasında gizli bir ruh yakınlığı olanın malıdır. Ali Şeriati

Okuma hevesimi dünyanın bütün hazinelerine değişmem. Tolstoy

“Şu anda hangi kitabı okuyorsun?” sorusu basit bir soru değildir. “Sen aslında kimsin ve nasıl biri olmak istiyorsun?” sorusunu sormanın farklı bir yoludur. Will Schwalbe

Ben kitaplarımı değil, kitaplarım beni ortaya çıkarmıştır. Montaigne

Okuma insanın zihinsel giysilerini dokuyan bir tezgahtır. Bayağı şeyler okumak hem beyne hem kalbe bayağı giysiler dokur. A. P. Gouthey

İlim ilim bilmektir. İlim kendini bilmektir. Sen kendini bilmezsin. Bu nice okumaktır. Yunus Emre

Ne kadar okursan oku bilgine yakışır şekilde davranmazsan cahilsin demektir. Sadi Şirazî

Okumak özgürlüğe uçmaktır. Aliya İzzetbegoviç