ZİHNİN ÇARKLARI

Çokluk (1)

“Üç, altı ve dokuz sayılarının azametini bilseydiniz evrenin anahtarını elde edebilirdiniz.” Nikola Tesla Ölçmek bilmektir, ölçülebileni ölçün, ölçülemeyeni ölçülebilir hâle getirin, demiş Galileo Galilei. Bunun elbette pek çok tartışmayı beraberinde getireceği bilinmesine rağmen tarihin büyük […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Cesaret

“Dünyada taklit edilemeyen tek şey cesarettir” demiş Napolyon. Cesareti tanımlamada ise üç kavram ortaya çıkıyor: Fâris, şücâ, batal. Fâris; düşman saldırdığında üzerine giden, ondan kaçmayandır. Şücâ; düşmanı savaş meydanına çağırandır. Batal; herkesin geriye çekildiği sırada […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Kusur (2)

Tabiatı kusurlu ya da fazla gören, eşyada gereksiz ya da etkisiz parçalar bulan ve insanî fonksiyonu tabiatı düzeltmek olarak tanımlayan prototipi Bediüzzaman “ebleh” olarak tanımlıyor: “İnsanların öyle eblehleri vardır ki, şeffaf bir zerrede şemsin timsalini […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Kusur (1)

Rüzgâr, dalgalar, suyun akışı, volkanik patlama, kuşların uçuşu, tufan, akıntılar, bitkiler, kalbin odacıkları, kanın dolaşımı, yengeçlerin hareketleri, anatomi, atlar ve diğer hayvanlar, ışık ve gölgeler gibi doğruları kullanarak kesin çizimlerini yapabilmek. Buradan insan fizyolojisi, anlık […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Düşünce

Charles Baudelaire: “Bana kalbimi ve bedenimi iğrenmeden düşünebilme gücü ve cesareti ver!” 1 diye dua ediyordu. Düşünmek savaşmaktır Cemil Meriç’e göre, bir nesil uğruna, bir millet uğruna, bir medeniyet uğruna savaşmak! Bülent Ecevit Ulus gazetesindeki […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Belirsizlik

Farsça bir deyim: “Eğer ile meğeri evlendirmişler, onlardan ‘keşke’ doğmuş.” Teknik direktör Arsen Wenger, futboldaki “eğer diyalektiği” diye tanımladığı olayı şöyle açıklıyor: “Kimi zaman başarısız bir antrenöre sabretmek, kimi zaman başarılı birini göndermek. Kazanılan puanlar […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Mitoloji

Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla! 1) Rabbinin, fil sahiplerine ne yaptığını görmedin mi? 2) Onların tuzaklarını boşa çıkarmadı mı? 3-5) Üzerlerine balçıktan pişirilmiş taşlar atan sürü sürü kuşlar gönderdi. Nihayet onları yenilmiş ekin yaprakları […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Dikkat

“Gel her tarafa bak, her şeye dikkat et! Bütün bu işler içinde gizli bir el işliyor.”1  “Dikkat, cömertliğin en saf  ve nadir halidir!” diyor S. Weil. Yani, dikkat yüksek insanî bir karakter ve doğru bir […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Soru/cevap

“Hakikat.. Nedir hakikat? Ve hakikat olanın ne olduğunu sana bildiren nedir?”1 Ruhları topladığında Hâlık, “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” diye sordu. Hep bir ağızdan, “Evet, sen bizim Rabbimizsin” dedik. İnsan yaratıldığında, melekler bir soru sordular […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Mantık

Schopenhauer, “Zihinsel bir uğraşı içermeyen boş zaman ölüdür ve diri diri gömülmektir” diyor. Bediüzzaman’ın “Medenîlere galebe çalmak iknâ iledir”1 dediği dil ve üslup, esas itibariyle mantık üzerine kuruludur. Anlam dizimi olan “nazm-ı maanî” süreci, “mantıkla […]