ZİHNİN ÇARKLARI

Zihniyet

El-Harizmî kitabına ismini verdiği “el-cebir” sonuçlandırma anlamına gelen ve bir cebir denklemine çözüm bulmak için denklemin her iki tarafının da denkleştirilmesine işaret eder. Ebu Hanife fıkhın gelişiminde akla dayalı muhakeme gücünün başlıca rolü üstlenebileceği düşüncesini […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Edebiyat

Talebe yakınıyormuş: “Bize öyküler anlatıyorsun ama anlamlarını açmıyorsun”. Usta yanıt vermiş: “Biri sana meyveyi çiğneyerek ikram etse hoşuna gider miydi?” Bediüzzaman ise şöyle düşünüyor: “Hakikî mürşid-i âlim koyun olur, kuş olmaz./ Hasbî verir ilmini./ Koyun […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Mekân

“Mekânlar, latif kalpleri etkiler…” İbn-i Arabî İnsan zihninin, ortak olarak mekân ve konum ilgisinin daha yüksek olduğu anlaşılıyor. Araştırmalar, insanların genellikle bir nesnenin diğer ayrıntılarından çok nerede bulunduğunu hatırlama eğiliminde olduğu yönünde bulgular elde etti. […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Felsefe

“Dünyada en büyük ahmak odur ki; dinsiz serserilerden terakkiyi ve saadet-i hayatiyeyi beklesin.” Şualar Mantık; kesik ve anlamlı ses manasına da gelmektedir. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan “mantıku’t-tayr” (kuş dili) terkibinde kuş sesine nutk denmesini […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Dil (4)

Arap göçebe kabilelerinde sanatsal bir eylem ortaya koymak zordur. Eski Mısır ve Yunan medeniyetlerindeki gibi muhteşem heykel ve resimler yapmak için gereken zaman ve imkânlar hemen hemen hiç yoktu. Bununla birlikte insanda mevcut olan güzelliği […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Dil (1)

Önce dil vardı. Varlığın dili, dilin varlığı ile bitişik yaratıldı denebilir. Bu sebeple felâket ile selâmet dilde saklıdır. “Terbiye edilmeyen dil vahşi hayvan gibidir kendi başına bırakılırsa insanları parçalar” denmiştir (İmam Ali) Nehcülbelaga 60. Hikmet […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Konuşmak

“İnsandan insana miras olarak söz kalır. Vücudun nasibi hep ağızdan girer. Ruhun nasibi ise sözdür ve kulaktan girer.” (Yusuf Has Hacib) “Âfetü’l-insân mine’l-lisân” (İnsanın felâketi dilindendir) ve “Selâmetü’l-insân fî hıfzi’l-lisân” (İnsanın selameti dilini muhafaza etmesindedir) […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Ses (2)

Kulağa acı gelen, trajediyi anlatan müzik kâinatın sesi değildir; eşyanın böyle bir sesi yoktur. Bunlar bulunmuş değil, yok olan anlamsız sözler, olmayan seslerdir. Ancak ulvî bir hüzün sesi vardır ki, bu da Allah’a ayrı kalmama […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Hikâye

Şimdi sana hikâyelerin en güzelini anlatacağız. (Yusuf Suresi) Her şey yoluna giderdi. Hakikat ortaya çıkar; hikâyelerle hayata adımını atardı. Hikâyesi olmayan bir gerçek susuz bir çöldür. İnsanlar için doğru ve güzel hikâyeler gerçeğin temsilleri olabilirler. […]