ZİHNİN ÇARKLARI

Kuvvet

Orwell’in 1984 romanında: “Güç, insanların zihinlerini parçalara ayırıp, sizin seçtiğiniz şekilde tekrar birleştirebilmektir” der. Güç,  kuvvet evrenin ve insanın bütünlüğünü koruyabilmesinin anahtarı görülmektedir. Bunun için, kuvvet parçalı evren ve ilişkilerinin bir araya getirilmesi için gereken […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Bilim (2)

Eskilerin çok güzel bir sözü var: “Lâ edrî nısfu’l-ilm.” (Bilmiyorum demek [diyebilmek] ilmin yarısıdır.) Bir diğer müşkülat da bilmekte ve sual sorabilmekte: “Sormaz ki bilsin, sorsa bilirdi. Bilmez ki sorsun, bilse sorardı.” VIII. asır âlimlerinden […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Unutmak

“İlmin afeti unutmaktır.” (Hadis) Zarafetin afeti sakf (övünmek ve manasız sözler)dır. Şecaatin afeti serkeşliktir. Semahatin (hoşgörünün) afeti minnet etmek, güzelliğin afeti kibir göstermek, ibadetin afeti fetrettir (gayretten sükuna düşmek), sözün afeti yalandır. İlmin afeti unutkanlıktır. […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Edep

Edep aklın sûretidir. Hz. Ali (ra) Edep, aklın aşkla birlikte aldığı haldir. Resim, bir mânâ ile görünür. Şu halde: “Sünnet-i Seniye, edeptir. Hiçbir meselesi yoktur ki, altında bir nur, bir edep bulunmasın.” Risale-i Nur Külliyatından […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Görünmek (2)

Jake Chaphman’ın sanatçıyla izleyen arasındaki bağlantıya değinen aşağıdaki saptaması da önemlidir: “Sanat yapıtı, sabırla pasif bir şekilde durur ve kendisini etkinleştirip var edecek izleyiciyi bekler.” İzleyicinin gördüğü bir süre sonra görmek istediğine, görünmek istediğine dönüşür. […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Görünmek (1)

“Tebarekellezî ceale fi’s-semâi burûcen ve ceale fîhâ sirâcen ve kameran munîra.”1 “Ne yücedir O [Allah] ki, gökte burçlar yaptı ve içlerinde bir lâmba [olan güneş], bir de aydınlatıcı bir ay kıldı.” Ayet-i kerimenin bir güzel […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Sezgi

Sezgi gelecek bilginin yerini açabilme yeteneği… Boşlukların varlık uzayına dönüşebilir fikrinin zihnin çarklarında yer bulması… Gerçeğin deneye veya akla vurmadan doğrudan doğruya kavranması. Buna bazı kaynaklarda “ihsan” da deniyor. Matematik ve mantık; bilgiden çok sezgi […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Eleştiri

“Tenkidi nasıl görüyorsun?” diye bir soru soruluyor. Bediüzzaman’ın cevabı şu şekilde: “Tenkidin sâiki, ya nefretin teşeffisidir veya şefkatın tatminidir. Dostun veya düşmanın ayıbını görmek gibi… Sıhhat ve fesada muhtemel bir şeyde, kabule temayül ve tercih […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Bilinmez

“Muhakkakı reddediyor, fakat mümkünü inkâr edemiyordu.” Peyami Safa Peki ya bilinmezi? Bilinmezlik zihnin çarklarından eksik kalmaz. Önümüzde arkamızda içimizde dışımızda çoklukla birlikte bilinmezlik de artar. Geçmiş arttıkça gelecek çoğaldıkça daha içe indikçe çok daha yükseldikçe […]

ZİHNİN ÇARKLARI

Çokluk (2)

Tabiat kitab-ı İlâhîsi, insana o kadar çok misaller okutur ki, hayret makamı sonsuzluk basamaklarını katedebilir. Örneğin: Kuzey Amerika ormanlarında Periyodik ağustos böcekleri olarak adlandırılan bir tür, ağaçların köklerini emmek dışında başka bir şey yapmadan 17 […]